Eisen aan tekeningen en modellen NLCS 5.1

Wat betreft de inhoud van de Metadata in digitale tekeningen conformeert de NLCS zich aan [NEN_EN_ISO_7200_2004] “Gegevensvelden in titelblokken”. Deze norm onderscheidt identificerende en beschrijvende velden. Bepaalde gegevensvelden zijn verplicht, andere kunnen naar keuze wel of niet worden gebruikt. De informatie in de verplichte gegevensvelden is minimaal noodzakelijk voor het document management.

[NEN_EN_ISO_7200_2004] onderscheidt de volgende identificerende gegevensvelden (de tagnaam / attribuutnaam is een NLCS-specifieke toevoeging).

De volgende gegevensvelden MOETEN verplicht ingevuld worden:

• Wettige eigenaar: de naam van de eigenaar van het document; dit mag de officiële naam, een afgekorte naam eventueel aangevuld met een logo .
• Identificatienummer: dit nummer moet – tenminste binnen de organisatie van de wettige eigenaar – uniek zijn.
• Uitgavedatum: de datum dat het document officieel voor het eerst wordt uitgegeven.
• Segment-/bladnummer: hierdoor worden bladen van elkaar onderscheiden.
• Verantwoordelijke persoon: naam van de persoon die het document heeft goedgekeurd.
• Auteur: de persoon die het document heeft opgesteld of gewijzigd.
• Documentsoort: de rol van het document met betrekking tot zijn inhoud en wijze van weergave.

De beschrijvende velden worden toegevoegd volgens de tabel.

De volgende gegevensvelden MOETEN verplicht ingevuld worden:

• Benaming: heeft betrekking op de inhoud van het document. De benaming MOET worden gekozen uit vastgelegde begrippen. Afkortingen MOETEN worden vermeden.

• Tekenobjecten MOETEN 1:1 worden getekend en op schaal geplot.
• Conform NEN-EN-ISO 5455:1990/C1:1996 mogen de volgende aanbevolen plotschalen worden toegepast:

• Conform NEN-EN-ISO 5455:1990/C1:1996 mogen ook schalen worden toegepast die ontstaan door vermenigvuldiging van een aanbevolen plotschaal met een gehele macht van 10 (bijvoorbeeld 1:50000 of 1:100000).
• In uitzonderlijke gevallen, waarbij om functionele redenen geen van de aanbevolen schalen kunnen worden gebruikt, mogen schalen die ontstaan door vermenigvuldiging van een plotschaal 1:25 met een gehele macht van 10 worden gekozen (bijvoorbeeld 1:250 of 1:2500).
• Bij gebruik van verschillende schalen in één tekening MOETEN deze schalen zowel op tekening als in het titelblok worden aangegeven.
• Voor zowel de horizontale als de verticale richting MOET dezelfde schaal worden gebruikt. Uitzonderingen kunnen worden gemaakt voor lengteprofielen, waar de schalen in horizontale en verticale richting mogen verschillen.
• Voor correcte werking en uitwisselbaarheid bij gebruik van “annotative scales” MOET je de volgende opbouw van naamgeving aanhouden: NLCS_EENHEID_SCHAAL, bijvoorbeeld NLCS_M_1:200

De werkwijze voor het opmaken van plots is:

• In het model (Modelspace [AutoCAD] / Design model [MicroStation]) wordt de tekening opgesteld.
• In de Layout (AutoCAD) of Sheet Models (MicroStation) wordt een kader geplaatst op ware grootte.
• In de layout/sheet wordt een viewport gemaakt, welke een schaalfactor meekrijgt zodat de verschaling goed staat. Een kader verschalen is niet toegestaan.

• Objecten worden in NLCS gerepresenteerd door middel van:
• Geometrie;
• Arceringen;
• Symbolen. Waaraan per object een laag, een lijndikte, lijntype en lijnkleur zijn gekoppeld. Representaties kunnen worden gecompleteerd en/of verduidelijkt met behulp van tekst en maatvoering.
• Objecten kunnen in een tekening worden gerepresenteerd in aanzicht en in doorsnede en kunnen worden verduidelijkt met details.
• De verschillende wijzen waarop objecten in NLCS kunnen worden gerepresenteerd, worden in de systematiek ELEMENTEN genoemd. Zie hier voor het overzicht van de ELEMENTEN.
• Indien er geen symbool of arcering beschikbaar is binnen de NLCS mag een eigen symbool of arcering worden gebruikt.
• Laagnamen en bijbehorende default waarden voor lijntypen, lijndikten en lijnkleuren zijn gedocumenteerd in de NLCS objectentabellen. Lijndikten kunnen variëren per STATUS.
• Lijndikte en lijntype van een object in aanzicht wijken af van lijndikte en lijntype van hetzelfde object in doorsnede of als ‘niet zichtbaar’. De lijndikten, de –kleuren en –typen van een object in doorsnede en ‘niet zichtbaar’ worden afgeleid van de lijndikte, de lijnkleur en het lijntype van het object in aanzicht volgens een vaste set van afspraken. Deze afspraken zijn in het overzicht representatie samengevat.
• Zie deze paragrafen over tekst en maatvoering

Het doel van de NLCS is om de digitale omgeving van het tekenwerk te standaardiseren. Door het uniform opstellen van een digitaal model, zijn alle getekende objecten herkenbaar, herleidbaar en kan dit bij uitwisseling snel hergebruikt worden. Het wordt dan ook aangeraden om de presentatie van de NLCS in het digitale model niet aan te passen.

Als het voor het gebruik en de duidelijkheid van de tekening gewenst is om afwijkende kleuren, pendiktes of lijnstijlen toe te passen, wordt geadviseerd om dit in de ‘layout’ omgeving te regelen middels een Xref-Layer-Override (AutoCAD)/Reference-Level-Override (Microstation). Hiermee kan de eindgebruiker zijn eigen presentatie toepassen voor op het eindproduct (PDF), maar blijven de ‘bronbestanden/ het digitale model’ intact volgens de NLCS.

• In NLCS wordt bij elke laag en per STATUS een van de standaard lijndiktes voorgeschreven. Deze lijndiktes voldoen aan de [NEN_EN_ISO_128_2_2022]
• Om de overzichtelijkheid of duidelijkheid van een tekening te verbeteren, mag een object ook een lijndikte dunner of dikker worden getekend. In onderstaande tabel staan de standaard lijndiktes met de bijbehorende dikkere of dunnere waarde.

De lijndiktes in de database zijn niet gedifferentieerd per ELEMENTTYPE. Voor aanpassingen per ELEMENTTYPE zie de tabel in Overzicht representatie

Voor objecten die (kunnen) worden gerepresenteerd door middel van lijnstijlen, zijn binnen NLCS lijnstijl(-bibliotheken) beschikbaar, per status. De naamgeving van lijnstijlen is als volgt:

• [STATUS]-BIBLIOTHEEKNAAM-LIJNSTIJLNAAM

waarbij:

• STATUS kan zijn: B (Bestaand), T (Tijdelijk), V (Vervallen) of R (Revisie). Het invullen van de STATUS is optioneel en wordt alleen toegepast als de lijnstijl voor een STATUS afwijkt van de generieke lijnstijl (van de STATUS Nieuw);

• BIBLIOTHEEK de naam is van de bibliotheek waarin de lijnstijl is opgenomen. Een lijnstijlenbibliotheek kan ook één enkele lijnstijl bevatten. Een bibliotheeknaam is opgebouwd uit de afkorting van de betreffende HOOFDGROEP (bijvoorbeeld: VH is de naam van de lijnstijlenbibliotheek die hoort bij de HOOFDGROEP VERHARDING).

• LIJNSTIJLNAAM de naam is van de lijnstijl zelf (doorgaans gelijk aan de naam van het betreffende OBJECT of SUBOBJECT). De opbouw van de lijnstijlnaam is vrij. Er worden underscores (“_”) toegepast om het symbool nader te specificeren. De lijnstijlbibliotheken voorzien in varianten om grafisch onderscheid mogelijk te maken. De lijst van lijnstijlen waarvoor varianten beschikbaar zijn is opgenomen in bijlage 4: “Lijnstijl varianten”.

• De standaard lijnstijl voor een OBJECT de weergave is van dat OBJECT in situatie met één representatie (dus zonder STATUS).
  
  

• Een doorgetrokken lijn wordt in NLCS CONTINUOUS genoemd. Deze lijnstijl heeft dezelfde naam in AutoCAD, in Microstation is dit lijntype 0. Bij conversie tussen de beide paketten worden deze goed uitgewisseld.

• Lijntypen zijn zodanig gekozen, dat ze in schaal 1:200 in een renvooiblokje van 5 cm goed herkenbaar en te onderscheiden zijn.

• De lijntypen voor de NLCS zijn primair ontwikkeld voor het tekenen in schaal 1:200. In bepaalde lijntypen voor kabels en leidingen zijn symbolen opgenomen. Dit kan problemen opleveren wanneer op een kleinere schaal wordt getekend, bijvoorbeeld 1:500. Symbolen zijn dan niet meer te lezen of ‘lopen dicht’ wanneer meerdere kabels en leidingen naast elkaar worden getekend. Bij het tekenen van kabels en leidingen in schaal 1:500 wordt daarom aanbevolen om de lijnstijlen 50% van de plotschaal te maken. De lijnsymbolen zijn dan nog goed te lezen en te volgen op tekening.

• In principe bestaat het lijntype voor een OBJECT met de STATUS V (Vervallen) uit het standaard lijntype voor dat OBJECT, met op regelmatige afstanden een dubbele schuine streep onder een hoek van 135o.

• De lijnstijlen in de database zijn niet gedifferentieerd per ELEMENTTYPE. Voor aanpassingen per ELEMENTTYPE zie de tabel in Overzicht representatie

NLCS bevat een basisset lijnstijlen. Gebruikers, softwareontwikkelaars of toeleveranciers kunnen desgewenst eigen lijnstijl(-bibliotheken) toevoegen. Om te bewerkstelligen dat deze eigen lijnstijlen worden herkend door, en op de juiste wijze kunnen worden geplaatst met NLCS CAD-applicaties, MOET de naamgeving ervan worden opgebouwd als in deze paragraaf is beschreven. De NLCS voorziet niet in het uitwisselen van eigen bibliotheken, houdt dan ook rekening met de mogelijke beperkingen in het uitwisselen van eigen bibliotheken tussen verschillende software applicaties. Bronbestanden MOETEN beschikbaar gesteld te worden indien eigen lijnstijlen buiten de organisatie toegepast dienen te worden.

Lijnstijlen MOETEN herkenbaar zijn volgens het uitgangspunt 5cm bij een plotschaal van 1:200, dit komt overeen met een objectlengte van 10m.

• De lijnkleuren in NLCS zijn afgestemd op technische tekeningen. Uitgangspunt hierbij is dat de lijnen op een plot in zwart worden afgedrukt. Een uitzondering hierop vormen eventuele grijsrasters. Kleur wordt in NLCS met name gebruikt voor de grafische scheiding van objecten op het beeldscherm tijdens het ontwerpen en/of tekenen. De laagkleuren zijn dus niet primair bedoeld als presentatiekleuren, maar kunnen desgewenst ook worden gebruikt voor kleurenplots. In verband met dit laatste zijn lijnkleuren zo logisch mogelijk gekozen. Indien de tekening deels zwart / wit en deels kleur geplot wordt, kunnen RGB kleuren gebruikt worden. Om bij gebruik van RGB kleuren onderscheid te maken tussen statussen dient op laagniveau een transparantie van 50% toegepast te worden.
• In de NLCS wordt gebruik gemaakt van het kleurenschema dat is weergegeven op de volgende pagina. Voor lijnen wordt gebruik gemaakt van de AutoCad kleuren uit de “10-serie” (10, 20, 30, enzovoort), de wisselkleur (de kleur welke wit op een zwarte achtergrond en zwart op een witte achtergrond wordt afgedrukt. Voor AutoCAD is dit kleur 7 en voor Microstation kleur 0). of de grijstinten (zwart in combinatie met transparantie) 250 t/m 254. De corresponderende RGB-waarden zijn weergegeven in de conversietabel. Het gebruik van andere kleuren is toegestaan, maar wordt in verband met de gewenste uniformiteit van tekenwerk ontraden.
• Lijnkleuren worden per OBJECT en per STATUS weergegeven in de NLCS objectentabellen (zie hier).
• Uitgangspunt van het kleurenschema is een consequent kleurgebruik. Hiervan kan worden afgeweken, wanneer dat noodzakelijk is voor de overzichtelijkheid en/of duidelijkheid van de tekening.
• Kleuren worden niet gebruikt voor het bepalen van pendiktes bij het plotten (de pendikte wordt bepaald door de lineweight in de laag).
• De lijnkleur is voor iedere STATUS (Nieuw, Bestaand, Vervallen, Tijdelijk) hetzelfde. Hiervoor is gekozen omdat is uitgegaan van een werkmethode waarbij de uitvoering van het tekenwerk in fases wordt gesplitst en gebruik wordt gemaakt van referenties (ofwel: nieuw, bestaand, vervallen en/of tijdelijk werk wordt niet in één, maar in aparte modellen gezet; een model van bestaand werk kan dan als referentie – in een grijstint – onder een model voor nieuw werk worden geplaatst).

• Bij NLCS hoort een basisset van arceringen die worden aangeboden als arceringenbibliotheken. Een arceringenbibliotheek kan één of meer arceringen bevatten. Bij de samenstelling van de basisset is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van toepasselijke NEN-normen.
• Een arcering met aanduiding WG MOET een vaste nameetbare grootte krijgen volgens de plotschaal, deze arceringen moeten altijd op ware grote worden getekend.
• Gebruikers en/of CAD-leveranciers kunnen desgewenst eigen arceringenbibliotheken of bibliotheken van derden toevoegen aan de basisset, mits die bibliotheken zijn opgebouwd volgens de [coderingssystematieksystematiek](#coderingssystematiek-lagenstructuur).
• Wanneer een tekening met eigen gedefinieerde arceringen wordt uitgewisseld, moeten de arceringsdefinities meegeleverd worden.
• Arceringen hebben een vaste lijndikte, kleuren volgens de objectentabellen en een vast lijntype:
  • lijndikte: 0,18;
  • kleuren van de arceringen staan in de objectentabellen.
  • lijntype: doorgetrokken lijn.
• Vlakvullingen in grijs of kleur zijn toegestaan, al of niet in combinatie met arceringen.

• Bij NLCS hoort een uitgebreide set van symbolen die worden aangeboden als symbolenbibliotheken. Een symbolenbibliotheek kan één of meer symbolen bevatten. Bij de samenstelling van de set is waar mogelijk gebruik gemaakt van toepasselijke NEN-normen.
  • Een symbool met aanduiding WG MOET een vaste nameetbare grootte krijgen volgens de plotschaal, deze symbolen moeten altijd op ware grote worden getekend.
  • Een symbool met aanduiding FS MOET een vaste schaal (fixed size) op papier krijgen, bijvoorbeeld stempels en dergelijke.
  • Een symbool zonder aanduiding is vrij verschaalbaar ten gunste van de leesbaarheid van de tekening.
• Gebruikers en/of CAD-leveranciers kunnen voor objecten waarvoor in NLCS geen gewenste symbolen zijn opgenomen, eigen symbolenbibliotheken of bibliotheken van derden toevoegen, mits die bibliotheken zijn opgebouwd volgens de [coderingssystematieksystematiek](#coderingssystematiek-lagenstructuur).
• Symbolen zijn in principe in de schaal 1:1 opgebouwd.
• Voor representatie van de symbolen zie het overzicht representatie
• Een beperkt aantal symbolen heeft vaste kleuren, die onafhankelijk zijn van de lagen waarin ze worden geplaatst. Deze symbolen mogen worden geplaatst by object. (Voorbeelden zijn symbolen van verkeersborden).
• De betekenis van symbolen MOET in een verklaring worden weergegeven.

• Het ELEMENT Oppervlak (O) wordt met name gebruikt, wanneer voor (terrein-)oppervlakken met behulp van het model hoeveelheden moeten worden bepaald. Contourlijnen van oppervlakken moeten altijd worden getekend in lijndikte 0,18 met een doorgetrokken lijn.

• Het ELEMENT Vlakvulling (V) is bedoeld om vlakken te voorzien van een vulkleur. Het ELEMENT V wordt gebruikt voor planvormingstekeningen (zoals exploitatie-, verkavelings-, inrichtings- en matenplannen), presentatietekeningen en/of wanneer de tekenaar een vlak wil voorzien van zowel een arcering als een vulkleur. V-elementen hebben in de objectentabellen RGB-kleuren of grijswaarden (CAD-kleuren 250 t/m 254). Contourlijnen van kleurvlakken worden getekend met een doorgetrokken lijn. Lijndikten zijn in de objectentabellen aangegeven.

3.5.9.1 Dikke of dunne tegels verhardingen

Omdat er tussen verschillende pakketten geen uitwisseling mogelijk is van de combinatie van een arcering en een vlakvulling, krijgen de arcering en de vlakvulling een andere laag. Dat betekent ook dat er geen standaard arceringen met vlakvulling beschikbaar zijn om het verschil tussen dunne en dikke tegels te kunnen aanduiden. Daarom zal de tekenaar zelf een vlakvulling moeten aanmaken om dikke tegels aan te geven met een grijze vlakvulling op de tekening.

• In de NLCS is vastgelegd, dat ieder (sub-)object op een aparte laag wordt geplaatst (by layer, c.q. by level).
• De representatie van een (sub-)object wordt in NLCS geregeld door de eigenschappen van de laag waarin het (sub-)object wordt geplaatst. De eigenschappen van lagen zijn in NLCS bepaald door het vastleggen van waarden voor de lijndikte, de lijnkleur, het lijntype en de kleur van eventuele vlakvulling per laag. Een uitzondering geldt voor een aantal symbolen, die by object mogen worden geplaatst.
• Per (sub-)object zijn separate lagen – dus verschillende eigenschappen – gedefinieerd per STATUS dat het betreffende (sub-)object kan hebben.
• In de onderstaande tabel is samengevat hoe de eigenschappen zijn/worden bepaald voor de verschillende ELEMENTEN waarin (sub-)objecten kunnen worden gerepresenteerd.

[3] In de regel geldt dat lijnen van het ELEMENT GD/SD worden getekend met de pen die in de NLCS objectentabellen is aangegeven voor het ELEMENT G (Geometrie). Een andere lijndikte binnen dezelfde lijngroep mag zoals altijd gekozen worden als dit de leesbaarheid van de tekening ten goede komt.

[4] Als in GD een doorgetrokken lijn niet logisch is, omdat het geen fysiek object betreft maar bijvoorbeeld een afbreeklijn, NAP lijn of 'bestaand' maaiveld, mag een ander lijntype worden toegepast.

De onderstaande afbeeldingen hebben kleurcodes uit AutoCAD

• Conform NEN-EN-ISO 5457:1999 geldt het volgende.
  • De tekening MOET worden voorzien van kader en rand.
  • De tekenruimte wordt begrensd door het kader.
  • Het kader MOET worden getekend met een lijn met een dikte van 0.7 mm
  • De rand wordt begrensd door het kader en de afsnijkanten.
  • De afsnijkanten worden getekend met een lijn met een dikte van 0.25 mm.
  • De rand heeft aan de linkerzijde een breedte van 20 mm. Alle overige randen hebben een breedte van 10 mm.

• De volgende merktekens worden onderscheiden:
  • Roosterverdeling.
  • Centreermarkeringen.
  • Afsnijmarkeringen.
  • Vouwmerken.

• Roosterverdeling
• De roosterverdeling bestaat uit velden en MOET worden begrensd door het kader en een lijn 5 mm buiten het kader. De lengte van de velden is 50 mm, te beginnen bij de symmetrieassen van het schoongesneden formaat (centreermarkeringen).
• De lijndikte van de roosterverdeling bedraagt 0,25 mm.
• Het toepassen van de roosterverdeling is optioneel.
• Optioneel: de roosterverdeling kan worden voorzien van letters en cijfers, letterhoogte 3.5.
• Centreermarkeringen
• Centreermarkeringen geven het midden van de tekening aan.
• Bij alle formaten, met uitzondering van A4 en A4 liggend, MOETEN deze markeringen beginnen bij de buitenkant van de roosterverdeling en eindigen 5mm voorbij het kader in de tekenruimte.
• Bij de formaten A4 en A4 liggend MOETEN de centreermarkeringen beginnen bij de buitenkant van de roosterverdeling en eindigen op het kader.
• Centreermarkeringen MOETEN op de symmetrie-assen van het schoongesneden formaat staan.
• Centreermarkeringen MOETEN een lijndikte hebben van 0.70 mm.
• Het toepassen van centreermarkeringen is optioneel.
• Afsnijmarkeringen
• Afsnijmarkeringen geven aan waar de tekeningen afgesneden MOET worden om het juiste formaat te krijgen.
• Afsnijmarkeringen MOETEN op de vier hoeken van het schoongesneden formaat staan en hebben de vorm van twee elkaar gedeeltelijk overlappende rechthoeken met de afmetingen van 10 mm x 5 mm.
• Het toepassen van de afsnijmarkeringen is optioneel. e. Vouwmerken
• Vouwmerken geven aan waar de tekeningen MOETEN worden gevouwen om uiteindelijk het A4 formaat te krijgen.
• Vouwmerken MOETEN in de rand staan en worden aangegeven met een lijn van 5 mm. De verdeling van de vouwmerken is in een patroon geplaatst met een onderlinge vertikale afstand van 297 mm en een onderlinge horizontale afstand van 210 mm. De verdeling wordt gerekend vanuit de rechter onderhoek van de tekening.
• Vouwmerken aangegeven worden met een lijn van 5 mm met een gesloten pijlpunt. Vouwmerken hebben een lijndikte van 0.18 mm.
• Het toepassen van de vouwmerken is optioneel.
• De roosterverdeling en verschillende markering kunnen naar behoefte worden aan- en uitgezet (ze staan default uit).

• Een tekening MOET een titelblok hebben. Het titelblok MOET altijd rechtsonder op het tekenblad staan binnen een strook van 210 mm breed (breedte van een A4-formaat).

• De verklaring van lijnen, arceringen en symbolen wordt bij voorkeur boven het titelblok en de situatie/bladindeling geplaatst, in dezelfde strook van 210 mm. Een alternatief is om de verklaring linksonder tegen het titelblad te plaatsen en indien nodig naar links uit te breiden.

Voorschriften voor de vormgeving en het gebruik van het titelblok zijn ontleend aan NEN-EN-ISO 5457:1999 “Technische productdocumentatie - Formaten en inrichting van tekenbladen”.

• Het titelblok heeft een rechthoekige vorm. De afmetingen, nadere vormgeving en exacte indeling van het titelblok en de velden daarbinnen zijn niet voorgeschreven, doch de maximale breedte MOET 210 mm zijn. Dit opdat het titelblok volledig zichtbaar blijft wanneer een tekening op A4-formaat wordt gevouwen.
• Op alle papierformaten wordt – per bedrijf of organisatie – hetzelfde ‘standaard’ titelblok toegepast. Een uitzondering kan worden gemaakt voor de formaten A3 en A4, wanneer het standaard titelblok zoveel ruimte in beslag neemt dat er geen ruimte meer is voor de tekening.
• In de titelblokken MOETEN evenwel minimaal de verplichte velden worden opgenomen als aangegeven bij de metadata.
• Bij de formaten A0 t/m A3 bevindt het titelblok zich in de rechter onderhoek van de tekenruimte. Bij A4 formaat bevindt het zich aan de onderzijde.

Het titelblok bestaat uit verschillende gegevensvelden. Ieder bedrijf en iedere organisatie kan – binnen de hier geschetste kaders – het titelblok naar eigen inzicht vormgeven en inrichten. Het verdient aanbeveling om de gegevensvelden zodanig te groeperen, dat de velden die bedoeld zijn voor alle documenten, in het onderste deel van het titelblok worden geplaatst en dat de aanvullende velden die bedoeld zijn voor specifieke documenten, in het bovenste deel worden geplaatst.

• In de verklaring wordt de betekenis van lijnen, symbolen etc. verklaard, onderverdeeld in relevante categorieën.
• Het vak “OPMERKINGEN” (zie onderstaande figuur) dient voor algemene opmerkingen als:

• In de gevallen waarin een ondergrond/topologie wordt toegepast, MOET op een logische plaats een noordpijl worden geplaatst, bij voorkeur in de rechterstrook van 210 mm boven het titelblok. De situering van de tekening (situatie) is bij voorkeur noord gericht (de noordpijl wijst naar de bovenkant van de tekening).

• Iedere tekening MOET worden voorzien van een schaalbalk, behalve wanneer meerdere schalen op de tekening voorkomen, de tekening is aangemaakt met ‘vertrokken schaal’ (bij lengteprofielen) of wanneer het gaat om detailtekeningen.

• Details en/of profielen MOETEN op een tekenblad logisch worden gegroepeerd, in volgorde en op regelmatige afstanden van elkaar, inclusief nummering (zie het navolgende model; de volgorde kan in zowel verticale als horizontale richting worden aangegeven).

• Wanneer meerdere situaties achter elkaar worden getekend, bijvoorbeeld bij een tracé, MOET als volgt rekening worden gehouden met de nummering van – bijvoorbeeld – dwarsprofielen:
• het tellen begint bij het tekeningenhoofd en van daaruit naar links en naar boven (zie het onderstaande model), tenzij de situatie dwingt tot een andere indeling.

• Verwijzingssymbolen zijn aanwijzingen op de tekening, die helpen om de tekening goed leesbaar en interpreteerbaar te maken. Er zijn verwijzingssymbolen voor:
• verwijzing naar een doorsnede;
• verwijzing naar een aanzicht;
• verwijzing naar details;
• verwijzing naar een wijziging.
• NLCS verwijzingssymbolen zijn aanbevolen symbolen. Gebruik van eigen symbolen is toegestaan, mits consequent en volgens een consequente stijl toegepast.

• Een verwijzing naar een doorsnede wordt aangeven met een doorsnedensymbool. Dit bestaat uit een lijn van het type "gemengde streeplijn" met een lijndikte van 0.18 mm. Haaks op de lijn staan pijlen, die de kijkrichting aangeven. De pijlen zijn voorzien van een letter die de doorsnede specificeert. De (geplotte) teksthoogte is 5.0 mm.

• Een verwijzing naar een aanzicht wordt aangeven met een aanzichtsymbool. Dit bestaat uit een pijl volgens onderstaand model (conform NEN 3870) en een hoofdletter die het aanzicht specificeert. De lijndikte van de pijl bedraagt 0.35 mm. De (geplotte) teksthoogte is 5.0 mm. Het is toegestaan om een aanzicht aan te geven met dubbele pijl en letters, zoals bij verwijzingen naar doorsneden.

• Een verwijzing naar een detail wordt aangegeven met een omkadering, die bestaat uit een cirkel, rechthoek of vierkant, lijntype “gemengde streeplijn”. De lijndikte van de cirkel/het rechthoek of vierkant bedraagt 0,35 mm.
• Een verwijzing naar een detail op een ander tekenblad wordt aangeduid met een verwijzingssymbool volgens nevenstaand model, voorzien van een open pijlpunt en een cirkel. In de cirkel wordt boven de lijn het detailnummer geschreven in letterhoogte 5,0. Onder de lijn wordt het tekeningreferentienummer geplaatst van de tekening waarnaar wordt verwezen, in letterhoogte 2,5 mm.
• Indien wordt verwezen naar een detail op hetzelfde blad, wordt in plaats van het tekeningreferentienummer een liggend streepje (koppelteken) geplaatst.

• Het verwijzen naar een wijziging (‘aanpijlen’ van een wijziging) is niet verplicht in de NLCS, maar als voor een verwijzing wordt gekozen, geldt het gestelde onder lid *
• Een verwijzing naar een wijziging wordt aangegeven met een wijzigingspijl. Deze bestaat uit een pijl met een ingeschreven wijzigingsletter of cijfer. Dezelfde letter of hetzelfde getal MOET worden opgenomen in het wijzigingsblok. De (geplotte) teksthoogte bedraagt 7.0 mm. Voorbeeld aanbevolen symbool:

• Wat betreft maatvoering worden eisen gesteld aan de nauwkeurigheid en aan maataanduidingen (maatvoeringstijlen).
• Wat betreft maataanduidingen wordt onderscheid gemaakt in:
  • maataanduiding van rechte delen;
  • maataanduiding van cirkels/bogen (lengtemaat);
  • maataanduiding van cirkels/bogen (diameter/straal);
  • maataanduidingen van hoeken;
  • plaatsing en lettertype van bemating;
  • aanduiding van peilmaten;
  • aanduiding van metrering;
  • aanduiding van alignementen;
  • aanduiding van coördinaten.
• Maatvoeringen MOETEN een verschillende kleur en lijndikte krijgen, afhankelijk van de gebruikte teksthoogte.

• Bij het gebruik van een tekening MOETEN altijd de geschreven maten worden gebruikt. Opmeten en omrekenen via de schaal is niet toegestaan.
• De punt (.) wordt gebruikt als decimaalteken. Onderbouwing: Dit wijkt af van ISO-normen, maar sluit aan op de CAD pakketten waarvoor deze standaard is gemaakt.
• Er wordt geen gebruik gemaakt van een scheidingsteken voor duizendtallen, ook weer in aansluiting op de gebruikte CAD-pakketten.
• De nauwkeurigheid van de aangegeven maten is afhankelijk van de eenheid:

[4] De nauwkeurigheid is afhankelijk van de gemaakte (project) afspraken. 

• Maten van rechte delen MOETEN met één van de onderstaande drie methoden worden aangegeven. Binnen een project dient consequent dezelfde methode te worden gebruikt.

• De maataanduiding van de straal van een cirkel MOET worden aangegeven met een maatlijn vanuit het middelpunt en een pijlpunt rakend aan de cirkel. De maataanduiding van de diameter van een cirkel MOET worden aangegeven met een maatlijn door het middelpunt en twee pijlpunten rakend aan de cirkel. Indien, bij een kleine straal of diameter, de ruimte voor de pijlpunt(en) en de getalswaarde ontbreekt, mogen deze ook aan buitenzijde van de cirkel of boog worden geplaatst. De getalswaarde bij een diameter MOET worden voorzien van het symbool “ Ø “. De getalswaarde bij een straal MOET worden voorzien van het symbool: “ R= “.

1. De maataanduiding van een hoek wordt aangeven met een boog voorzien van 2 pijlpunten van 2.5 mm. Alle lijnen hebben een dikte van 0,18 mm. De getalswaarde van de hoek MOET worden aangeven in het 360 gradenstelsel (voor constructies en in infraprojecten) of het 400 gradenstelsel (in landmeetkundig werk). De getalswaarde van de hoek MOET worden aangevuld met “o”, respectievelijk "g". Indien, bij een kleine hoek, de ruimte voor de pijlpunten en de getalswaarde ontbreekt, mogen deze ook aan buitenzijde van de hoek worden geplaatst. Naloopnullen mogen worden weggelaten. Voorbeelden:

• Waar mogelijk MOET de getalswaarde van de maat van een recht deel of boog/cirkel gecentreerd op de maatlijn worden geplaatst.
• De getalswaarde MOET 1 mm boven de maatlijn worden geplaatst.
• Een maat MOET van links naar rechts of van onder naar boven leesbaar zijn.

Peil: Bij een punt in de tekening aangegeven hoogte ten opzichte van N.A.P. of een ander afgesproken peil.

• Hoogtematen boven een referentiepeil MOETEN worden aangeven met een plusteken (+) en beneden een referentiepeil met een minteken (-) voor de getalswaarde.
• Hoogtematen MOETEN worden aangeven in meters of in millimeters ten opzichte van N.A.P. of ten opzichte van een afgesproken peil.
• De vorm van de hoogteaanduiding is vrij, mits deze vorm consequent wordt gebruikt. In de onderstaande figuur zijn verschillende voorbeelden gegeven.
• De verwijzingslijn met tekst wordt getekend d.m.v. een lijn met een lengte afhankelijk van de bijgeplaatste tekst met de tekst boven de verwijzingslijn.
• Bestaande maten MOETEN in cursief lettertype worden weergegeven,
• Nieuwe maten MOETEN in recht lettertype worden weergegeven.

Voorbeelden:

• De metrering in een specifiek punt MOET worden aangegeven met behulp van een lijn met tekst.
• Het snijpunt tussen deze lijn en de as van het object (bijvoorbeeld de weg) MOET de locatie van het betreffende punt weergeven.
• De lijn MOET in het betreffende punt loodrecht staan op de as van het object, waarop de metrering betrekking heeft.
• De lengte van de lijn MOET passen bij de bijgeplaatste tekst.

• De benaming van maatvoeringsstijlen MOETEN als volgt zijn opgebouwd: NLCS-[EENHEID SCHAAL]-TEKSTHOOGTE_[CURSIEF]-MAATVOERINGSYMBOOL[_AANHAALLIJNEN][_BACKGROUNDMASK][_AANTAL DECIMALEN LINEAR][_AANTAL DECIMALEN HOEK]

• Alle teksten met betrekking tot het ontwerp MOETEN op tekening worden uitgevoerd op basis van de fontstijl NLCS-ISO, volgens NEN-EN-ISO 3098-2:2000 (Latijns alfabet, cijfers en tekens) en NEN-EN-ISO 3098-4:2000 (diakrieten en speciale tekens voor het Latijnse alfabet). Hiervoor is het bestand NLCS-ISO.ttf beschikbaar.

Voorbeeld:

• Andere fontstijlen mogen alleen worden toegepast in situaties waar geen sprake is van bijschriften van technische aard. Denk bijvoorbeeld aan tekeninghoofden en presentatietekeningen of aan teksten binnen een model, zoals teksten op ANWB-borden. Voor teksten en cijfers op de RVV verkeersborden is de fontstijl NLCS-RVV beschikbaar (bestand NLCS-RVV.ttf).

• Voor de afmetingen van teksten gelden eisen t.a.v. de hoogte en de lijndikte. De volgende hoogtes en lijndiktes MOETEN worden toegepast:

• Afkortingen op tekening die niet zijn genormeerd, MOETEN in de verklaring worden verklaard.

• Teksten MOETEN zodanig worden geplaatst, dat ze van links naar rechts en/of van onder naar boven te lezen zijn.

• In geval van aanduidingen van profielen in een tracé of alignement is het logisch om de tekst haaks op de richting van het alignement te plaatsen, zie ook de figuur in deze paragraaf

• De afbeeldingen (tekenobjecten) op een tekeningen MOETEN worden voorzien van een onderschrift en een schaalaanduiding. Onderschriften en schaalaanduidingen MOETEN zoveel mogelijk links onder het onderdeel worden geplaatst waarop ze betrekking hebben.
• De schaalaanduiding MOET achter of onder het onderschrift worden geplaatst. Indien op een tekening één schaal wordt gebruikt, kan worden volstaan met de vermelding van de schaal in het titelblok. Voorbeelden:

• Tevens kan in het onderschrift van een doorsnede worden aangegeven op welk blad de corresponderende doorsnedeverwijzing is te vinden, met een bladaanduiding zoals hieronder aangegeven.

• Bijschriften MOETEN horizontaal worden weergegeven. Als daarvoor geen ruimte is, bijvoorbeeld wanneer de tekst door de lijnen van de tekening zou MOETEN worden geschreven, is het bij uitzondering toegestaan om tekst evenwijdig aan de zijden van een afbeelding aan te geven.
• De verwijzingslijn met tekst wordt getekend d.m.v. een lijn met een lengte afhankelijk van de bijgeplaatste tekst of de positie van de tekst op het tekenblad. De tekst wordt in hoofdletters boven de verwijzingslijn geplaatst conform NEN-ISO 128-22:1999.
• Bijschriften mogen niet door lijnen van de tekening worden geschreven, en worden bij voorkeur aangehaald onder een hoek van 60˚.
• De opbouw van een aanpijlingen verschilt sterk tussen verschillende softwarepakketten. Een aanpijling MOET element L** krijgen zodat deze laag bij de uitwisseling tussen beide pakketten kan worden herkend als 'problematisch'.

• Aanhaallijnen die een lijn op een tekening aanwijzen, MOETEN bij voorkeur worden voorzien van een gesloten pijlpunt van 2.5 mm. Voor de aanduiding van een vlak MOET bij voorkeur een aanhaallijn met een bolletje met een diameter van 1 mm worden gebruikt.
• Wanneer diverse kabels naast elkaar worden gepland, mag dit als ‘wenstracé’ worden aangegeven met één lijn en één aanpijling, waarbij een lijst van kabels wordt vermeld. Aanpijling en lijst MOETEN worden weergegeven als in onderstaand voorbeeld.

• De benaming van maatvoeringsstijlen MOETEN als volgt zijn opgebouwd: NLCS-[LETTERTYPE]-[EENHEID SCHAAL]-TEKSTHOOGTE[_CURSIEF][_BACKGROUNDMASK]

Voorbeelden:

Zie hier Voor de benaming van multileaderstijlen.

1. De onderstaande tabel geeft weer welke statussen er zijn en hoe deze gebruikt mogen worden op verschillende soorten tekeningen.

2. De STATUS kan, indien nodig, worden voorzien van een SUBSTATUS in de vorm van een getal van 01-99. Dit kan bijvoorbeeld worden toegepast als ‘nieuw werk’ gefaseerd wordt uitgevoerd (bijvoorbeeld “N03”) of bij ontwerpaanpassingen (bijvoorbeeld “V06”).
3. Lagen met de STATUS “R” hebben dezelfde eigenschappen als lagen met de STATUS “N”.

1. De DISCIPLINE geeft het vakgebied aan waarop het model betrekking heeft en vormt voor de gebruiker een mogelijkheid voor de ordening of filtering van informatie in een CAD model.
2. NLCS schrijft niet voor welke objecten of hoofdgroepen binnen een discipline vallen.
3. De DISCIPLINES die in NLCS zijn opgenomen, zijn weergegeven in onderstaande tabel.
4. De DISCIPLINE “XX” mag alleen worden toegepast in combinatie met de hoofdgroep “AL”.

1. Een HOOFDGROEP is een logische verzameling OBJECTEN.
2. De HOOFDGROEPEN die in NLCS worden onderscheiden, worden gepubliceerd als onderdeel van de standaard. De actuele lijst met hoofdgroepen staat hier
3. Er is een splitsing gemaakt tussen HOOFDGROEPEN die deel uitmaken van de ‘Buitenruimte’ en HOOFDGROEPEN die deel uitmaken van ‘Constructies’. De reden hiervoor is, dat het gaat om twee wezenlijk verschillende categorieën met verschillende gebruiksmogelijkheden voor CAD modellen.

• bij ‘Buitenruimte’ gaat het om de ordening van objecten in de buitenruimte. CAD modellen worden hier onder andere gebruikt voor het geautomatiseerd bepalen van hoeveelheden en als instructie voor de uitvoering. Om dat mogelijk te maken, moeten veel OBJECTEN van elkaar kunnen worden onderscheiden. Binnen de HOOFDGROEPEN voor de Buitenruimte krijgt daarom ieder te onderscheiden (SUB-)OBJECT in principe een eigen laag;
• bij ‘Constructies’ gaat het in de eerste plaats om het vastleggen van de vorm van constructies en – in het verlengde daarvan - (de berekening van) sterkte en stijfheid. Voor het geautomatiseerd bepalen van hoeveelheden in constructies is een 2D CAD model ongeschikt; daarvoor is altijd de derde dimensie noodzakelijk. Het toekennen van lagen aan te onderscheiden OBJECTEN binnen een constructie is voor dat doel dan ook niet noodzakelijk. Het betreft bovendien een veelheid van OBJECTEN (tunnels, bruggen, viaducten, sluizen e.d. en al hun samenstellende onderdelen), waarvoor nog geen operationele classificatie beschikbaar is. De HOOFDGROEPEN voor Constructies kennen daarom (vooralsnog) geen lagen voor verschillende (SUB)OBJECTEN, maar wel lagen voor bijvoorbeeld de vorm en de wapening van Constructies en voor het aangeven van aangrenzende Constructies. De contouren van Constructies zijn bij de ordening van objecten in de Buitenruimte wel van belang. Het gaat hier om de plaats en de ruimte die constructies innemen in de buitenruimte. De plaats en vorm van de poeren van een portaal zijn bijvoorbeeld relevant voor grondwerk, de ligging van kabels en leidingen enzovoort. In NLCS wordt de link tussen Constructies en Buitenruimte gelegd met behulp van de HOOFDGROEP ‘KUNSTWERKEN’. De OBJECTEN in deze HOOFDGROEP hebben met Constructies de contourlijnen gemeen.

4. De HOOFDGROEP “AL” mag alleen worden toegepast in combinatie met de STATUS “X” en DISCIPLINE “XX”.
5. De HOOFDGROEP “ZZ” bevat objecten die voor alle HOOFDGROEPEN voorkomen. De objecten worden op de gewenste HOOFDGROEP geplaatst, HOOFDGROEP “ZZ” wordt niet gebruikt als HOOFDGROEP voor het plaatsen van objecten.

1. Een OBJECT kan bestaan uit meerdere SUBOBJECTEN, die op hun beurt weer kunnen bestaan uit meerdere SUBOBJECTEN.
2. Een SUBOBJECT is hetzij een decompositie (“een onderdeel”), hetzij een specialisatie (“een soort”) van het bovenliggende OBJECT of SUBOBJECT.
3. OBJECTEN kunnen volgens het “harmonicamodel” tot maximaal vijf niveaus worden gedecomponeerd en/of gespecialiseerd. Alle vijf decompositie- en/of specialisatieniveaus kunnen, maar hoeven niet te worden gebruikt in een model. Dit is afhankelijk van de aard en het gewenste detailniveau van een CAD bestand of tekening.
4. Voor een (SUB)OBJECT kunnen verschillende arceringen of symbolen in de bibliotheek beschikbaar zijn (waaruit een tekenaar er één kiest en plaatst).
5. De NLCS voorziet per HOOFDGROEP in aparte lagen voor het plaatsen van tekst, maatvoering en ‘hulpgeometrie’ als aanpijlingen, afbreeklijnen, hoogtelijnen, constructielijnen en stramienlijnen. De betreffende standaard lagen zijn verzameld in een separate objectentabel, genaamd VOORALLEHOOFDGROEPEN (code: ZZ). Deze standaard lagen volgen in de laagopbouw – indien van toepassing – direct achter de HOOFDGROEP. Dat maakt het mogelijk om bijvoorbeeld alle tekst of alle hulpgeometrie in een model in één keer ‘uit te schakelen’, wanneer die niet moet worden meegeplot. Naar behoefte kunnen tekstlagen ook achter de (SUB-)OBJECTEN worden geplaatst waarop ze betrekking hebben. Dit heeft niet de voorkeur, omdat dan zeer veel tekstlagen kunnen ontstaan binnen één model, maar kan handig zijn wanneer tekst selectief moet worden geplot.

Het veld bewerking is in twee delen gesplitst: een deel voor de [Objecttoestand] en een deel voor de [BEWERKING]

ELEMENT Een ELEMENT geeft weer wat er in de laag is getekend: een of meer grafische representaties van een (SUB)OBJECT, zoals geometrie, arcering of symbool; of een hulpelement voor duiding van de tekening zoals een tekst of maatvoering.

Indien er geen symbool of arcering beschikbaar is binnen de NLCS mag een eigen symbool of arcering worden gebruikt.

• Aan elke laagnaam met een OBJECT of SUBOBJECT MOET een ELEMENT worden toegevoegd.

In de NLCS worden de volgende elementen onderscheiden:

• Alle elementen voor het plaatsen van een annotatie mogen direct achter de hoofdgroep worden geplaatst zonder te toepassing van een OBJECT.
• Bij het plaatsen van teksten, maatvoeringen of aanpijlingen uit hoofdgroep ZZ moeten de bijbehorende elementnamen worden toegevoegd aan de laagnaam.

[5] Voor nadere uitleg van het begrip ‘Vlakvormend’, zoals gebruikt in de ELEMENTEN GV, SV en T**V: dit is benodigd voor het omzetten van een CAD-model naar een GIS-model en wordt beschreven in de [Uitwisselafspraken Hoofdstuk 3](https://nl-digigo.github.io/NLCS/representations/#nlcs-naar-gis-conform-imgeo).  

Voor objecten die (kunnen) worden gerepresenteerd door middel van arceringen, zijn binnen NLCS arceringenbibliotheken beschikbaar. De naamgeving van arceringen(-bibliotheken) is als volgt:

[STATUS]-BIBLIOTHEEK-ARCERINGNAAM_[OPT]

Verklaring:

• STATUS kan zijn: B (Bestaand), T (Tijdelijk), V (Vervallen) of R (Revisie). Het invullen van de STATUS is optioneel en wordt alleen toegepast als de arceringen per STATUS afwijken van de generieke arcering (van de status Nieuw).
• BIBLIOTHEEK: de naam representeert de bibliotheek waarin de arcering is opgenomen. Een arceringenbibliotheek kan ook één enkele arcering bevatten. Een bibliotheeknaam is opgebouwd uit de letter A (van Arcering) en de afkorting van de betreffende HOOFDGROEP (bijvoorbeeld: AVH is de naam van de arceringenbibliotheek die hoort bij de HOOFDGROEP VERHARDING).
• ARCERINGNAAM: de naam van de arcering (doorgaans gelijk aan de naam van het betreffende OBJECT of SUBOBJECT). De opbouw van de arceringnaam is vrij. Er worden underscores (“_”) toegepast om de arcering nader te specificeren (voorbeeld: GRONDEIGENDOM_RIJK_VROM).
• OPT: kan extra informatie bevatten over de weergave van de arcering (optioneel). Mogelijkheden zijn:
  1. WG als het een arcering betreft die op ware grootte moet worden gebruikt
  2. D als het een arcering in doorsnede betreft.
  3. MM als de standaard eenheid van de arcering millimeter (mm) is.
  4. combinaties van boivenstaande letters bij combinaties

• Een arcering MOET worden geplaatst op de NLCS laag behorende bij het object dat met de arcering wordt weergegeven.

• NLCS bevat een basisset arceringen. Gebruikers, softwareontwikkelaars of toeleveranciers kunnen desgewenst eigen arceringen(-bibliotheken) toevoegen. Om te bewerkstelligen dat deze eigen arceringen worden herkend door, en op de juiste wijze kunnen worden geplaatst met NLCS CAD-applicaties, MOET de naamgeving ervan worden opgebouwd als in deze paragraaf is beschreven. De NLCS voorziet niet in het uitwisselen van eigen bibliotheken, houdt dan ook rekening met de mogelijke beperkingen in het uitwisselen van eigen bibliotheken tussen verschillende software applicaties. Bronbestand dienen beschikbaar gesteld te worden indien eigen arceringen buiten de organisatie toegepast dienen te worden.

Voor objecten die (kunnen) worden gerepresenteerd door middel van symbolen, zijn binnen NLCS symbolen(-bibliotheken) beschikbaar.
De naamgeving van symbolen is als volgt:

[STATUS]-BIBLIOTHEEKNAAM-SYMBOOLNAAM_[OPT]

Verklaring:

• STATUS kan zijn: B (Bestaand), T (Tijdelijk), V (Vervallen) of R (Revisie). Het invullen van de STATUS is optioneel en wordt alleen toegepast als de symbolen voor een STATUS afwijken van het generieke symbool (van de STATUS Nieuw);
• BIBLIOTHEEK de naam is van de bibliotheek waarin het symbool is opgenomen. Een symbolenbibliotheek kan ook één enkel symbool bevatten. Een bibliotheeknaam is opgebouwd uit de letter S (van Symbool) en de afkorting van de betreffende HOOFDGROEP (bijvoorbeeld: SVH is de naam van de symbolenbibliotheek die hoort bij de HOOFDGROEP VERHARDING);
• SYMBOOLNAAM de naam is van het symbool zelf (doorgaans gelijk aan de naam van het betreffende OBJECT of SUBOBJECT). De opbouw van de symboolnaam is vrij. Er worden underscores (“_”) toegepast om het symbool nader te specificeren (voorbeeld: TROTTOIRBAND_130150X250);
• OPT extra informatie kan bevatten over de weergave van het symbool (optioneel). Mogelijkheden zijn:
  1. Een symbool met aanduiding WG heeft een vaste nameetbare grootte volgens de plotschaal, deze symbolen worden altijd op ware grote getekend.
  2. Een symbool met aanduiding FS heeft een vaste schaal (fixed size) op papier, bijvoorbeeld stempels en dergelijke.
  3. D als het een symbool in doorsnede betreft.
  4. MM als de standaard eenheid van het symbool millimeter (mm) is.
  5. D als het een Schaalbaar Object in doorsnede betreft;
  6. Bij combinaties van boverstaande opties worden de letters gecombineerd
• Het standaard symbool voor een OBJECT de weergave is van dat OBJECT in situatie met één representatie (dus zonder STATUS en/of OPT).

• In principe bestaat een symbool voor een OBJECT met de STATUS V (Vervallen) uit het standaard symbool voor dat OBJECT met een kruis daar doorheen getekend.
• Wanneer in de objectentabellen voor (SUB)OBJECTEN het ELEMENT ‘S’ (van Symbool) wordt vermeld, terwijl in de kolom ‘SYMBOOL’ niet wordt verwezen naar een NLCS bibliotheek, kan een symbool uit de eigen bedrijfsbibliotheek of uit een symbolenbibliotheek van derden worden toegepast.
• Symbolen worden in de NLCS in principe altijd getekend by layer, een beperkt aantal symbolen wordt getekend by object.
• Standaard worden symbolen in schaal 1:1 in het model geplaatst en daarna verschaald op tekening weergegeven. Bij de opties WG en FS geldt iets anders.
• Een symbool wordt geplaatst op een NLCS laag en wel op de laag van het NLCS object dat met het symbool wordt weergegeven. Voorbeeld: het symbool dat het object MEUBILAIR_ABRI representeert, kan worden geplaatst op de laag N-WE-IE-MEUBILAIR_ABRI-S. Een abri kan op een tekening ook worden weergegeven als getekend object, dus als geometrie (G). Die geometrie kan dan worden geplaatst op de laag: N-WE-IE-MEUBILAIR_ABRI-G (geometrie ).
• Kleur, lijnstijl en lijndikte (weigth/width) in een symbool kunnen op 3 manieren worden toegepast:
  • de geometrie van het symbool wordt geplaatst op layer "0" (in AutoCAD) of level "Default" (MicroStation) en heeft de “color by layer/level”, “linetype by layer/level” en “weight/width by layer/level” . Na plaatsing krijgt de geometrie van het symbool de kleur, de lijnstijl en lijndikte (weigth/width) van de laag waarin het symbool is geplaatst.
  • de geometrie van het symbool wordt geplaatst op NLCS lagen. Dit geldt meestal voor details en uitgebreide doorsneden;
  • de geometrie in het symbool heeft de eigenschappen “color by object”, “linetype by object” en “weight/width by object”. Geometrie met deze eigenschappen heeft een eigen kleur, en eigen lijnstijl en een eigen lijndikte, onafhankelijk van de laag waarin het symbool wordt geplaatst. Deze methode mag alleen worden toegepast bij symbolen waarvan de kleur, de lijnstijl en/of de lijndikte vast en onveranderlijk moeten zijn. Voorbeelden hiervan zijn verkeersborden of logo’s van bedrijven.
• NLCS bevat een basisset symbolen. Gebruikers, softwareontwikkelaars of toeleveranciers kunnen desgewenst eigen symbolen(-bibliotheken) toevoegen. Om te bewerkstelligen dat deze eigen symbolen worden herkend door, en op de juiste wijze kunnen worden geplaatst met NLCS CAD-applicaties, moet de naamgeving ervan worden opgebouwd als in deze paragraaf is beschreven. De NLCS voorziet niet in het uitwisselen van eigen bibliotheken, houdt dan ook rekening met de mogelijke beperkingen in het uitwisselen van eigen bibliotheken tussen verschillende software applicaties. Bronbestand dienen beschikbaar gesteld te worden indien eigen arceringen buiten de organisatie toegepast dienen te worden.
• Voor het opstellen van eigen symbolen(-bibliotheken) gelden de volgende uitgangspunten:
  • Afmetingen in overeenstemming met reeds bestaande symbolen in de betreffende bibliotheek.
  • Werk met een schoon template, verwijder eventuele overbodige laag-, symbool en lijnstijldefinities.
  • Symbolen worden in principe in m getekend, met uitzondering van symbolen bedoeld voor gebruik in mm, te herkennen aan optie [MM].
  • Definieer het symbool rondom het punt 0-punt.
  • Teksten en attributes worden ook op de layer 0 / defeault geplaatst.

• Voor objecten die (kunnen) worden gerepresenteerd door middel van lijnstijlen, zijn binnen NLCS lijnstijl(-bibliotheken) beschikbaar.
• De naamgeving van lijnstijlen is als volgt:

[STATUS]-BIBLIOTHEEKNAAM-LIJNSTIJLNAAM-[OPT]

waarbij:

• STATUS kan zijn: B (Bestaand), T (Tijdelijk), V (Vervallen) of R (Revisie). Het invullen van de STATUS is optioneel en wordt alleen toegepast als de lijnstijl voor een STATUS afwijkt van de generieke lijnstijl (van de STATUS Nieuw);

• BIBLIOTHEEK de naam is van de bibliotheek waarin de lijnstijl is opgenomen. Een lijnstijlenbibliotheek kan ook één enkele lijnstijl bevatten. Een bibliotheeknaam is opgebouwd uit de afkorting van de betreffende HOOFDGROEP (bijvoorbeeld: VH is de naam van de lijnstijlenbibliotheek die hoort bij de HOOFDGROEP VERHARDING).

• LIJNSTIJLNAAM de naam is van de lijnstijl zelf (doorgaans gelijk aan de naam van het betreffende OBJECT of SUBOBJECT). De opbouw van de lijnstijlnaam is vrij. Er worden underscores (“_”) toegepast om het symbool nader te specificeren. De lijnstijlbibliotheken voorzien in varianten om grafisch onderscheid mogelijk te maken. De lijst van lijnstijlen waarvoor varianten beschikbaar zijn is opgenomen in bijlage 4: “Lijnstijl varianten”.

• De standaard lijnstijl voor een OBJECT de weergave is van dat OBJECT in situatie met één representatie (dus zonder STATUS en/of OPT).

• In principe bestaat een lijnstijl voor een OBJECT met de STATUS V (Vervallen) uit het standaard lijnstijl voor dat OBJECT met een dubbele schrap ( // ) daar doorheen getekend.